Het steenhouwersmerk is een persoonlijk merkteken van de
steenhouwer,
waarmee hij zijn werkstuk signeerde. Dat was niet bedoeld zoals we dat nu van een
kunstenaar gewend zijn, maar om zijn betaling op basis van stukloon te kunnen berekenen.
Daarom is het niet gek dat veel van die merken niet te zien zijn, ze zitten op
een kant die midden in het
metselwerk
terechtgekomen is. Voor ons is het minder goed te
begrijpen waarom de merken soms toch op een opvallende plek terechtkwamen.
De steenhouwer had misschien wel een gepaste trots en de
bouwheer
stoorde
zich er kennelijk niet al te zeer aan. In een aantal gevallen verkijken
we ons overigens op die zichtbaarheid: de gevels waren, net als de wanden binnenin,
meestal van een
afwerklaag
voorzien.
Waar op de steenhouwer op uurbasis betaald werd, vinden we dit soort merken niet.
Het steenhouwersmerk is een
steenmerk,
net als het
groevemerk
en de verschillende soorten
plaatsmerken.
Het is niet altijd gemakkelijk om een merkteken te interpreteren, zeker wanneer het
natuursteenblok
buiten zijn context gevonden wordt. Indien het als een
persoonsmerk
herkenbaar is, geeft dat wel wat houvast.
De vergelijking van zoveel mogelijk steenhouwersmerken in een gebouw kan
inzicht geven in de bouwfasen. Het voorkomen van dezelfde merken elders kan
de mobiliteit van een ambulante handwerksman onthullen.
Kortom: er valt nog heel wat te ontdekken aan steenmerken,
dit soort detective heet 'glyptograaf'
Tekst: Jean Penders, 04-2006. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
