Een kort stuk balk van hard hout wordt vaak '
sleutelstuk' (als korte balk) genoemd.
Bijvoorbeeld wanneer dit gebruikt wordt in een
balklaag,
op de plaats waar de balken in de muur zijn opgelegd. Dat is een kwetsbaar punt, niet alleen door de belasting, ook omdat door het vocht in de muur
de kop van de balk gemakkelijk
inrot. Een versteviging met een sleutelstuk is dus welkom.
De afwerking van ervan is één van de meest aan mode onderhevige elementen in de bouw:
tal van
profielen volgden elkaar op in de loop der eeuwen en zijn daardoor
een dankbaar hulpmiddel bij het dateren van de balklaag. Vergelijk maar eens de sleutelstukken uit de
14e,
de
15e,
de
16e
en de
17e eeuw.
Hierbij moet ook met
regionale verschillen.
rekening gehouden worden.
Het profiel kan variëren van een
simpel
ojief
tot het uitgesneden beeld van een
engel die een wapenschild vasthoudt.
De zijkant kan
gemenageerd
worden.
Bij het gebruik van
muurstijlen
en
korbelen
zijn de sleutelstukken behoorlijk lang. De korte variant wordt ook
wel console genoemd. Onder het sleutelstuk kan nog een natuurstenen
kraagsteen
voorkomen. In de late middeleeuwen komt het
peerkraalmotief
veelvuldig voor op sleutelstukken.
In de neogotiek en neorenaissance kwamen sleutelstukken tijdelijk weer in de mode, nu worden ze alleen nog voor
restauraties gemaakt.
Klik voor de
'Sleutelstukken-database'
Klik voor een
chronologisch overzicht
met 166 gedateerde sleutelstukken (aanklikbaar) op één pagina.
Klik voor een show waarin deze langskomen:
'Profielen voor profs'
Tekst: Jean Penders (02-2005). Bronnen: zie literatuurlijst. Foto: J.G.B.M. Lenting
