De term 'quincunx' wordt gebruikt voor een siermotief,
waarbij vijf ronde elementen gegroepeerd zijn op de manier waarop de
dobbelsteen
laat zien dat de 'vijf' geworpen is.
Het woord komt van een Romeinse munt met die naam,
waarop vijf stippen op deze manier geordend waren. Toch kennen de
meesten van ons het motief niet daarvan. De quincunx is een van de meest
kenmerkende patronen in de
cosmatenvloeren.
Grote vierkanten zijn daarin
voorzien van vijf grote ronde schijven van een kostbare steensoort, voor de kenners:
spolia.
Het zijn plakken van dan al duizend jaar oude
zuilschachten.
De grootste cirkel
komt in het midden,
de vaak onderling verschillende vier andere vormen hiermee een quincunx.
Een fraai
vlechtwerkpatroon
verbindt ze.
De banen daarvan en de overschietende hoekjes worden gevuld met
mozaïek
in geometrische patronen. Ook daarvoor is vaak kostbare
natuursteen
gekozen,
de herkomst ervan valt nu wel te raden.
Tekst: Jean Penders, 05-2006. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
