Klik hier voor grote afbeelding (met gegevens)
Bouwspoor

Een detective ziet sporen, daar waar een ander niet opmerkt dat er iets niet is zoals het hoort. Wie goed naar oude gebouwen kijkt, ziet ook tal van 'verdachte' sporen. Deze bouwsporen verraden vroegere ingrepen, ze vertellen wat over de bouwhistorie van het pand. Een bouwhistoricus is een detective die getraind is in dit soort waarnemingen. Wat wijkt af van dat wat je zou verwachten? En wat zegt dat dan?
Een gevel met vlechtingen langs de gevellijn is heel normaal. Maar wanneer die driehoeken veel lager zitten, dan is het pand waarschijnlijk ook zoveel lager geweest. Bij een rechthoek die opvalt door een afwijkend steenformaat, zijn de verticale lijnen vermoedelijk de sporen van de dagkanten van een dichtgezet venster of een oude ingang. Wanneer erboven een 'zinloze' strek te zien is, dan wijst dat op de oude overspanning van de muuropening. De oren van het verdwenen kozijn kunnen hun litteken achtergelaten hebben. Past het metselwerk van de voorgevel niet bij dat van de zijgevel, dan kan één van beiden vernieuwd zijn.
Maar let op: detective wordt je niet zomaar. Wat duidelijk lijkt, kan een dood spoor zijn. Misschien is de zijgevel wel tegelijk gebouwd, maar met secundair gebruikte baksteen van een andere maat. Wat wij leuk en spannend vinden, werd vroeger niet gewaardeerd. Bouwsporen werden zoveel mogelijk weggewerkt, desnoods door de hele gevel te pleisteren. Met nieuwbouw scoorde je, verbouw was een teken van armoe.
Wie eenmaal geleerd heeft om de sporen te lezen, kan spannende verhalen ontdekken.




Tekst: Jean Penders, 12-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders