De opvolger van het
bastion
is het bolwerk. In beide gevallen gaat het om een uit de
stadsmuur
of -wal stekend
verdedigingswerk,
dat voor een groot deel uit aarde bestaaat. Dit zware en flexibele pakket moet de klap van een inslaand projectiel opvangen.
In beide gevallen wordt bovenop
geschut
opgesteld, maar vooral de
flanken
zijn hiervoor geschikt.
Deze aarden massa wordt bij het bastion op zijn plek gehouden door een stenen
keermuur,
die over de volle hoogte oprijst. Het bolwerk toont duidelijk zijn wezen als
aardwerk:
alleen de onderkant is beschermd door een keermuur.
In de literatuur worden de termen 'bolwerk' en 'bastion' vaak als synoniemen gebruikt en
ook oude stukken maken hiertussen niet steeds onderscheid.
De Franse term 'boulevard' is afgeleid van 'bolwerk' en betreft de hele
gordel van verdedigingswerken rond een stad. Maar het woord wijst er wel op dat er
militair geen eer meer aan te behalen valt: de Parijse boulevards bijvoorbeeld,
laten alleen nog luxe woningen zien en - al dan niet beruchte - uitgaansgelegenheden.
Tekst: Jean Penders (09-2006). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
