Reizen
dat was tol betalen! Was het niet figuurlijk, doordat men uitgeschut
werd door struikrovers, dan was het wel letterlijk. Op strategische punten
versperde een slagboom de doorgang en diende er betaald te worden.
De opbrengsten kwamen de heer van het gebied ten goede. Vaak indirect,
omdat de tol dan verpacht werd om zeker te zijn van een vaste opbrengst.
Heel strategisch was een tol op een
brug.
Bekend zijn de verhalen van de bengels die trucjes uithaalden,
zoals het snel onder de slagboom doorglippen na een afleidingsmanoevre.
Desondanks bleven de tollen een belangrijke bron van inkomsten.
Een tolhuis is meestal herkenbaar aan een
erker
met
vensters,
van waaruit de weg in beide richtingen overzien kon worden.
Net ze belangrijk waren de tollen op
waterwegen.
We moeten niet te
licht denken over de tarieven. De stijging van de tolprijzen op de ene
rivier
kan bijvoorbeeld betekenen dat voor natuursteen overgestapt wordt
op een andere soort die via
een andere rivier aangevoerd kan worden.
Tekst: Jean Penders, 06-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Foto: Jean Penders
