Een spaarveld is flinke
nis
in de muur, ofwel bedoeld om
stenen te sparen ofwel om een gevel te verlevendigen.
En die twee doeleinden gaan goed samen. De nis is niet diep, want dat zou de muur verzwakken.
De oppervlakte is fors, want anders wordt er weinig steen bespaard. De onderzijde en de zijkanten zijn gewoon recht gemetseld.
Hoe is een spaarveld (of spaarnis) aan de bovenzijde afgesloten? Wanneer dat met een boog is,
wordt het spaarveld meestal omschreven als spits-, rond- of keperboognis.
Dit spaarveld wordt dan meestal een
spaarnis
genoemd.
Vooral in de
romaanse bouwkunst
komen veel spaarnissen voor die aan de bovenzijde een
boogfries
hebben.
Veel
kerktorens
zijn geleed door spaarvelden boven elkaar, vaak per
geleding
anders afgesloten.
Bij een gevel met spaarvelden naast elkaar worden deze gescheiden door
lisenen.
In een spaarveld kunnen
vensters
voorkomen. Pas bij de latere ontwikkeling van de spaarnissen gaan deze de volle breedte vullen.
Tekst: Jean Penders, 06-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Foto: Jean Penders
