Toen de
oude Grieken
bij het
Erechtheion in Athene
op het idee kwamen om de
schacht
van de
zuilen
van de voorhal door beelden van vrouwen te vervangen
hebben ze dit niet bedoeld als eerbetoon aan de vrouw als het sterke geslacht.
De beelden waren vernederend bedoeld: het zijn de vrouwen van Caria,
een Griekse stad die in de strijd met de Perzen de kant van de vijand gekozen had.
Nadat de mannen gedood waren werden de vrouwen als slavinnen
meegevoerd en werden ze - tot in eeuwigheid - gebruikt als lastdragers.
Gezien de fiere, soms zelfs gewapende kariatiden uit later eeuwen, is hun oorsprong vergeten.
In ieder geval zijn
architectuur
en
beeldhouwkunst
zelden zo mooi verweven geweest.
Het is dan ook niet voor niets dat dit motief zo vaak nagevolgd is in de beeldende kunst.
Een bekend Nederlands voorbeeld zijn de vier 'Britse hoeren' die voor de
Winkel van Sinkel in Utrecht
per schip aangevoerd werden. De
gietijzeren
beelden uit Engeland waren te zwaar en
kostten de
middeleeuwse stadskraan het leven.
De mannelijke tegenhanger van de kariatide is de
atlant.
Komt de vrouw of man niet helemaal in beeld, met andere woorden,
rijst de figuur uit ranken omhoog, dan gaat het om een
herme.
Tekst: Jean Penders, 06-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Foto: Jean Penders
